Siyah kinoali borulce koftesi

Vegan kofte isinde kendimi astim artik. Ilk birkac denemede elim cok korkakti, nasil yapacagimi, kivamin nasil olmasi gerektigini hic bilmiyordum. Ama dagilsalar da, kofteler lezztli olunca devami geldi. Isin sirri, pisirmeden once harcin lezzetli olmasindaymis. Bir de, elinizde tutarken biraz civik olsa bile harc dagilmasin, birbirinden ayrismasin. Her malzeme birbirinden farkli, bugun kullandigim borulce ile yarin kullanacagim borulcenin icindeki su muktari farkli olabilir, farkli tur olabilir. O zaman da gerekli un veya nisasta miktari artar. Kofteler hemen dagiliyorsa veya fazla civiksa, ya daha fazla fasulye/borulce ekleyin, ya da un veya nisasta, veya hatta galeta unu veya ufacik dogranmis kuru ekmek paracalari, yani evde ne varsa. Yeter ki harciniz lezzetli olsun.

Arpa aslinda Turkiye'de pek tuketilen bir tahil degil. Oysa ki taaa eskiden, Efes'te yasamis olan gladyatorlerin temel besininin arpa oldugu ve guclu kemiklerini arpaya borclu olduklari soylenir. Hem bol vitaminli ve mineralli bir tahil, hem de degisik, ve hafif bir tadi var. Sabah yulaf ezmesi yerine bile yenebiliyor, gayet de doyurucu oluyor. Bulmak biraz zor olabilir, onun yerine kabuklu veya beyaz pirinc, veya bulgur kullanabilirsiniz.

Siyah kinoa bu aralar koftelerde favorim. Guzel gorunuyor bence, ustelik de biraz citir citir bir his veriyor, koftenin yumusakligini iyi dengeliyor.  O olmazsa "normal" kinoa da olur.  O da olmazsa uydurun artik bir seyler.

Bu kofteleri yaptiktan sonra oglum cok supheli yaklasti, ilk soru "Adi ne bunlarin?" oldu. "Tadina bakip adini sen koy." dedim. Tadina bakip "Mucver!" dedi :)

Siyah kinoali borulce mucveri (veya koftesi)

1 bardak haslanmis borulce
1 bardak haslanmis arpa
1 bardak siyah kinoa
1 adet ince dogranmis sogan
1 corba kasigi hardal
1 corba kasigi domates salcasi
kimyon
kirmizi toz biber
kekik
tuz
Baglamak icin un (takriben 2 corba kasigi)

Arpayi ve borulcenin bir kismini rondoda neredeyse pure haline getirin, hic su eklemeyin.
derin bir karisitirma kasesinde tum malzemeleri karistirip damak zevkinize gore baharatlari ekleyin. Yarim corba kasigi un ekleyip yine karistirin, kofte olusturma denemesinde bulunun. eger karisim cok civik degilse ve dagilmadan, yapisik duruyorsa koftelerinizi sekillendirmeye gecebilirsiniz. Dagiliyorsa biraz daha un ekleyin, yine kofte yapmayi deneyin, dagiliyorsa biraz daha un ekleyin, vs. Ceviz buyuklugunde topcuklar alip elinizle kofte sekline getirin ve kizgin bir tavada arzu ettiginiz miktarda sivi yag ile pisirin. Pisirme kismini firinda da yapabilirsiniz, uzerlerini yaglamanizi tavsiye ederim.

Yaninda patates puresi, patates kizartmasi, veya herhangi bir pilav ile servis edebilirsiniz.

Afiyet olsun!

Vegan sis kebap

Uzun uzun yazmaya gerek yok: Veggy sis kebap bir numara!
Veggy markasinin baska urunlerini de denemistim daha once, bazilarini ara ara kullaniyorum. Tofu'su cok basarili, ve snitzel de fena degil. Ama sis kebaplar... Onu ben anlatmayayim, siz kendiniz deneyin! Kekikli sosla marine edilmis enfes vejetaryen et! Reklam metni gibi oldu ama ben bunlara bayildim. Veggy firmasina da cani gonulden tesekkur ediyorum. Turkiye'deki buyuk bir boslugu doldurmaya devam ediyorlar. Vegan Dukkan Ecolife'a da bize bu urunleri getirdigi icin tekrar tekrar tesekkur ediyorum. Iyi ki varsiniz!

Hmmm... Peki mangali yaktiniz, sadece veci sis kebap mi yiyeceksiniz? Yoo, yanina ekmek de olur :) Saka tabi, ama mangalda kizarmis ekmek de guzel oluyor. Mangalda mangallayabileceginiz sebzeler domates, biber, patlican, kabak (muthis oluyor), mantar, misir, vs. Sonunda kocaman bir vegan tabaginiz oluyor.

Peki ama, kis geldi, mangali nerede bulacagiz? Tost makinelerine sarilalim derim.

Falafel koftesi

Vejetaryen koftelerin en populer olani falafeldir herhalde. Bizde cok bilinmez ama Orta Dogu mutfaklarinda illa ki bir falafel tarifi vardir.Temel olarak nohut koftesi diyebiliriz.

Bizim evin falafel ustasi esim. Ilk kez falafel yapmaya kalkistigimda hepsi dagilmisti, ve ben hemen pes etmistim. Sonra esim denedi, ve birkac denemeden sonra super falafel yapmaya basladi.  Artik falafeli nasil sevdigimizi biliyoruz, o yuzden de hep ayni sey ortaya cikiyor. Asagida puf noktalari da var, ilk basarili falafelden sonra tarifi istediginiz gibi degistirebilirsiniz. Daha yumusak, daha yesillikli, daha pofuduk, daha puturlu, vs. nasil isterseniz ona gore degistirebilirsiniz tarifi.

Falafel koftesi tarifi

Malzemeler:
4 bardak islanmis cig nohut (takriben 2 bardak kuru nohut)
1 kucuk sogan
1/2 demet maydanoz
4-5 dis sarimsak
1 tatli kasigi toz kisnis
1.5-2 tatli kasigi kimyon
1/2 cay kasigi toz kirmizi biber
tuz
2 yemek kasigi un

Yapilisi:
Un disindaki tum malzemeleri rondoda iyice cekin. Olusan karisimi derin bir kaba alip yogurun ve 1-2 yemek kasigi un ekleyin. Elinizle top yapmaya calisinca dagiliyorsa biraz daha un ekleyin. Hamur gibi bir kivam istemiyoruz, tabaga biraktiginizda dagilmasin yeter.

Bu karisimi buzdolabinda en az bir saat dinlendirin.

Ceviz buyuklugunde toplar yapin. Bu arada toplariniz dagiliyorsa biraz daha un ilave edin. Bu asamada tuz miktarini da ayarlayin.

Oldukca islak ve puturlu bir karisiminiz olacak.

Falafellerinizi derin bir tencerede kizgin yagda pisirin. 


Yaninda salata, tursu, vs. ile servis edin. Bir de humus varsa super olur. Tabi bir de tahinli sos.


Afiyet olsun!

Puf noktalari:

• Nohutlar cig olmali, ve en az bir gece boyunca suda islanmis olmali. Islama suyunu iyice suzup nohutlari yikayip suzun. Pismis veya konserve nohut kullanirsaniz falafelleriniz dagilir.
  
• Toz kisnis yerine taze kisnis de kullanabilirsiniz. Aman dikkat, taze ksinisin tadi cok kendine ozgu, tadip sevdiginizden emin olduktan sonra ekleyin.
  
• Unu, sadece kofteleri bir arada tutacak kadar ekleyin. Un yerine ince bulgur da koyabilirsiniz. 
• Karisiminizi buzdolabinda dinlendirirseniz kofteleriniz daha az dagilir.
• Kofteleri kizgin yag icine atin, yag seviyesi koftenin en azindan yarisini kaplamali. Az yag ile pisirirseniz falafelleriniz dagilir.
• Kizarirken koftelere fazla dokunmayin, alt taraf kizarinca ters yuz edip biraz daha pisirin. 
• Tahinli sos icin birkac kasik tahine 1 limonun suyunu sikin, 1-2 dis ezilmis sarimsak ekleyin, biraz suyla inceltip istediginiz kivama getirin ve isteginize gore tuz ekleyin. Afiyet olsun!

Kirmizi pancar koftesi

Gecmiste podcastlerini dinledigim, en zorlu "vegan olmayi birakmak zorunda mi kalacagim" bunalimli zamanlarda bana guc ve ilham vermis olan Colleen Patrick-Goudreau'nun "Color me Vegan" kitabindan bir tarif. Bu koftelere benzer kofteleri Berkeley'deki Herbivore yapiyordu, sanirim Colleen de onlardan esinlenmis. Tarif internete dustugune gore ben de sizinle paylasayim. Tarifin aslinda soya sosu var, bence bizim damak tadimiza tuz daha cok yakisiyor. Bu arada hazir kirmizi pancar almisken, saplarini da mutlaka degerlendirin. Bir-iki tane pancari da firinda kizartmak icin birakin, enfes oluyor.

Kirmizi pancar koftesi

2 adet kirmizi pancar (cig, rendelenmis)
1 bardak haslanmis ak dari (veya kinoa)
1 bardak aycicegi cekirdegi ici
1/2 bardak susam
1 adet sogan
1/2 bardak islatilmis ve iyice sikilmis ekmek ici (veya galeta unu)
3 corba kasigi tam bugday unu
3 corba kasigi maydanoz
3-4 dis sarimsak
1/4 bardak sivi yag
kirmizi toz biber
soya sosu (veya tuz)

Un disinda tum malzemeleri karistirip yogurun. Dagilmayan bir harc elde edene kadar un ekleyin. Firinda 190 C'de takriben toplam 25-30 dakika pisirin. Pisirme suresinin yarisinda, yani takriben 15 dakika gecince, spatula ile dikkatlice ters yuz edin. Pisirme kagidi kullanirsaniz isiniz cok daha kolay olur. Diger taraf ta pisince firindan cikarip sicak servis edin.

Afiyet olsun!

Not: Super bir sandvic koftesi bu! Artanlari ertesi gun sanduvic yapip yaninizda parka goturebilirsiniz.

Nohutlu semizotu

Aylardan sonra nihayet Sisli'deki organik pazara gitmek kismet oldu. Cumartesi gunleri olmasi benim icin dezavantaj, cunku cumartesi gunu demek aile gunu demek. Iki cocukla o kadar yol git, trafikte kal, park edecek yer ara, cocuklari zaptetmeye ugras, vs. gibi korkulardan olusan o buyuk duvari yikip, "Ya gidilecek ya gidilecek" diyerek ailece gittik sonunda. Cok da iyi ettik. Pazar zaten sabahin erken saatlerinde kuruluyor, o yuzden trafik yoktu. Pazarin ustu de kocaman bir park yeriymis, super, park yeri derdi de olmadi. Cocuklari zaptetmek de babaya devredilince bana pazari gezmek kaldi :) Tabi hizli bir gezme oldugu icin tadi damagimda kaldi. Fiyatlar normal pazarlara gore daha yuksekti, ama o kadar da yuksek degil. Genelde disaridakinin 1,5-2 kati arasi diyelim, ne aldiginiza bagli. Bazi urunler gercekten cok fazla tarim ilaci cekiyor, ya da bazi urunlerin genetigiyle cok oynanmis durumda. Bunlari istemiyorsaniz, ya tandiginiz, bildiginiz bir ciftciden alisveris yapacaksiniz, ya da kentli insanin en iyi opsiyonu olarak, sertifikali organik urun alacaksiniz. Bu pazar Bugday Dernegi'nin onculugunde baslatildigi icin, tum urunler sertifikali organik. Yani bildiginiz mahalle pazarinda organik diyerek satilan urunler gibi degil, gercekten organik. Gidip bir organik soganin, bir organik kayisinin tadina bakinca anlayacaksiniz farki.

Mis gibi gorunen yesilliklere dayanamayip iki demet semizotu almistim. Biri ekilen semizotundan, digeri yabani. Aradan gunler gecip de bu devasa demetlerin oyle kahvaltida birer tutam yiyerek bitmeyecegini anlayinca yemek yapmaya karar verdim. Icine de biraz protein attik mi, ana yemek oldu :) Nohut ve semizotu birbirine cok yakisiyor, hatta nohut ve pazidan bile daha cok. Yerken de pul biber ve limonla tatlandirmanizi tavsiye ederim. Genelde yogurtla yenen tum zeytinyagli yemekleri ben limon sikarak yiyorum.

Nohutlu semizotu

2 demet semizotu
2 adet havuc (rendelenmis)
1 bardak haslanmis nohut
2 corba kasigi pirinc
1 adet sogan
3 adet domates (rendelenemis)
2 bardak su
zeytinyagi
tuz

Once soganlari kavurun, sonra havuclari da ekleyin, yumusayinca domatesleri ekleyin. Biraz pisince uzerine semizotunu. Kendini salip suyunu verecek, cekince nohutlari ve pirinci ekleyin, suyunu ve tuzunu ekleyip pismeye birakin. Ocaktan almadan once biraz limon sikabilirsiniz.

Afiyet olsun.

Vegan sütlü mantar çorbası

Çorba ve süt ilginç bir konsept gibi gelebilir. Oysa göçmenlerin çorbaları ağırlıklı olarak sütlüdür.  Bol proteinli bir çorba bu.  Denemenizi tavsiye ederim.

Sütlü mantar çorbası

1 paket mantar
1 tatli kasigi un
1 bardaktan az su
1 corba kasigi şehriye
1/2 litre şekersiz soya sütü
Zeytinyagi
Dereotu
Karabiber,tuz

Mantarlari ufak ufak dograyip tencerede zeytinyagi ile birlikte yuksek ateste cevirmeye baslayin. Mantarlar once suyunu birakacak, sonra bu su buharlasacak. Sulari buharlasinca, azicik un ekleyip biraz da kaynar su ekleyin, sehriyeleri de ekleyip 5 dakika kadar pisirin. Soya sutunu ekleyip icine dereotunu, taze ogutulmus karabiberi ve istege gore tuzu atin. 1-2 dakika daha pisirin. Servis ederken bol dereotu ve istege gore taze ogutulmus karabiber ile servis edin. 

Afiyet olsun.

Spirulinali vegan dondurma

Amerika’da ve Fransa’da yasarken vegan dondurmayi marketten alirdim. Fransa’da oturdugum kucuk sehirde, siradan bir markette sadece bir cesit vegan dondurma vardi, ve hayatimda yedigim en basarili vegan dondurmalardan biriydi. Adini bile hatirlamiyorum, vanilyali bir dondurmaydi. Amerika’da ise cesitler alip basini gitmisti, koca buzluk dolusu vegan dondurma cesidi bulunabiliyordu. Erismek o kadar kolay olunca, evde yapmayi hic aklima bile getirmemistim. 

Sicak havalarda baskalarini dondurma yerken group de caniniz dondurma ceker ama yediginiz dondurma icin kimsenin cani yanmamis olsun isterseniz, vegan dondurmanizi evde yapabilirsiniz. Ustelik de evde hazir bekleyen enfes dondurmalariniz varken disaridaki abur cuburlari zaten caniniz cekmez. Ben dondurmalari robotta yapip buzluga atiyorum, sonra da bir kere ya karistiriyorum ya karistirmiyorum, bu kismini o kadar onemsemiyorum. Aslinda 20-30 dakikada bir, karisitirmayi tavsiye ediyorlar, homojen olsun ve su kristalleri dagilsin diye.

Asagidaki tarif aslinda en sevdigim smoothielerden birinin tarifi. Donmus hali de super bir dondurma oluyormus :)

Bu tarif icin toz spirulinaya ihtiyac var. Toz spirulinaniz yoksa ne yapacaksiniz peki? Spirulina tabletini havanda toz haline getireceksiniz. O da yoksa vegandukkan.com’dan spirulina siparis edeceksiniz tabii ki. Saka bir yana, spirulina hakkinda daha once surada yazmistim, bence denemediyseniz mutlaka deneyin. Fiyati once cok yuksek gorunuyor, ama bulabildiginiz en iyi kalite spirulinayi alin, cok uzun dayaniyor ve o kadar parayi vermisken besin onun hesabini yapmayin derim. Toz spirulinayi alirken uc kisi ortak almistik, ilk defa deniyorsaniz daha fazla kisi de ortak olabilirsiniz (hani etrafinizda yuz tane vegan var da siz hep birlikte hareket ediyorsunuz ya, o acidan diyorum). Onu da yapamadiniz, o zaman keciboynuzu tozu diyorum, onu da yapamazsaniz bildigimiz kakao da kullanabilirsiniz. Ama o zaman spirulinali dondurma olmamis olur, o baska.

Spirulinali vegan dondurma

1 adet muz

1 tepeleme tatli kasigi toz spirulina

2 bardak badem sutu

5 adet iri hurma (islatilmis, cekirdegi cikarilmis)

Tatlandirici olarak hurma surubu/agave nektari/uzum pekmezi (istege gore)

Yukarida takribi olculerini verdigim malzemelerin hepsini blenderda veya robotta mumkun oldugunca puruzsuz bir karisim elde edene kadar cekin. Tadini kontrol edip seker ve spirulina miktarini kendinize gore ayarlayin. Kapakli ve cam bir saklama kabina aktarip buzluga yerlestirin. 20-30 dakika sonra karistirin, mumkunse bu karistirma islemini 20 dakika arayla tekrarlayin.

Afiyet olsun!

Yulaf unlu vegan waffle

Vegan waffle mı? Evet :) Gayet mümkün. Bunun için gerekli tek şey bir waffle makinesi. İlk denemenin hüsranından sonra ortaya çıkan, dışı çıtır çıtır içi yumuşak waffle insanda bağımlılık yapıyor.

Makineyi tanıdıktan sonra daha deneysel takılmaya karar verdim. Gluteni azaltma projesi kapsamında bu tarifi biraz değiştirerek bu leziz ve besleyici waffleları yaptım.  Tavsiye ederim!

Yulaf unlu vegan waffle

1 bardak yulaf unu (yulaf ezmesini robotta un haline getirin)
1 bardak karabugday unu
1/2 bardak pismis kinoa
4 corba kasigi cekilmis keten tohumu
1 paket kabartma tozu
1 paket vanilya
1 cimdik tuz
4 tatli kasigi eritilmis hindistan cevizi yagi
2 bardak ev yapimi badem sutu (veya baska bitkisel sut, ama vanilya ve seker oranini ona gore ayarlamaniz gerekir)
Tatlandirmak icin istege gore hurma surubu (soyle bir siktigim icin olcu konusunda emin degilim, 3 kasik civari diyelim)

Onceden waffle makinenizi isitin. Herseyi derin bir kapta karistirin ve isinmis waffle makinesinde olcu olcu pisirin. Burada pisirme talimati vermiyorum cunku waffle makineleri cok degisik olabiliyor. Ilk waffle yapisiniz biraz deneysel olacaktir, makinenizi tanimaniz gerekiyor, hangi sicaklikta veya ayarda pisireceginizi, kac dakika pisireceginizi vs. deneyerek bulmaniz gerekiyor. Fikir vermesi acisindan, benim basit waffle makinemde wafflelari 4. kademede ve 5 dk. kadar pisiriyorum. Ha bir de waffle yapmaya bu tarifle baslamayin. Daha basit bir waffle tarifi ile baslayin. Bu tarif glutensiz (en azindan benim olculerimde) oldugu icin wafflelar ortadan ayriliyor. Benim icin sorun degil, waffle sandvic yapip arasina bir seyler koyuyorum (dondurma, meyve, pekmez-ceviz, vs.). Ama bu basiniza gelirse daha ilk denemede moraliniz bozulmasin diye soyluyorum.

Ustune isterseniz meyveleri oldugu gibi ekleyin, isterseniz meyveleri derin bir kaseye dograyip uzerine biraz agave nektari veya hurma surubu sikin. Meyveleri bu sekilde bekletince meyveler yumusayip iyice tatli oluyor. Cok bekletmeye gerek yok, wafflelar piserken meyveleri hazirlayabilirsiniz. Resimde agave surubunda bekletilmis seftali ve cilek parcalari var. Buna bir de ceviz veya badem ekleyebilirsiniz.

Not: Resimdeki waffle hem vegan hem de benim olculerimde glutensiz bir waffle. Benim olculerimde diyorum, cunku benim glutene alerjim yok, ve yulafi glutensiz sinifina sokabiliyorum. Ama ciddi gluten alerjisi olanlar, ozellikle glutensiz diye belirtilen yulafi kullanmalilar, veya capraz kontaminasyon ihtimali nedeniyle hic kullanmamalilar. Onun yerine pirinc unu deneyebilirsiniz bu tarifte. 

Kahvaltida nohut

Bir alerji testi yapmak icin bir sureligine soya urunlerini kesmistim. Acikcasi hayatimi pek etkilemedi, kahvaltilar disinda. Son zamanlarda kahvaltiyi geleneksel Turk kahvaltisi seklinde yapmayi aliskanlik haline getirmistim. Tabi tofu ile. Tofunun uzerine guzelce zeytinyagi dokup, ya karabiber ve tuzla veya ozel bir baharat karisimiyla yiyordum.  Soya urunlerini kesince, elimdeki acik tofu paketini de bitirmeden buzluga atip tofuya da ara verdim. Kahvalti da tofusuz kaldi.

Bu noktada lafi biraz uzatacagim. Bu paragraf bir parantez olsun, okumak istemeyen atlasin.  Bazen sorarlar “Sen sucuk yemiyorsun, peynir yemiyorsun, yumurta yemiyorsun, sut icmiyorsun, tereyagi yemiyorsun, bal da yemiyorsun. Ne kaliyor ki geriye?” Tabi mantigi boyle kurunca geriye pek bir sey kalmiyor. O yuzden de kahvalti icin disari cikan vegan kisi genelde ac kaliyor. Vegan olmaya karar verip de vegan beslenmeye paldir kuldur dalan biri de ayni hataya dusup hayatindan vegan olmayan tum seyleri cikarip da yerine yenilerini koymazsa zor zamanlar gecirebilir. Ama insan sunu cok cabuk kavriyor: Yeni aliskanliklar edinmek gerekiyor. Ve bunun icin de biraz arastirmak, yeni seyleri denemek gerekiyor. Veganligin en sevdigim yani bu, bir suru yeni sey deniyorsun, eski aliskanliklarini sorguluyorsun. Cok ozgurlestirici bir sey bu!

Donelim tofusuz kahvaltiya.  Su andaki sartlar geregi de bana hizli hazirlanabilecek, sabah ekstra bir is cikarmayacak bir kahvalti secenegi gerekiyordu. Ustelik de minik bir oburcuk emzirdigim icin protein acisindan dengeli bir kahvaltiya ihtiyacim vardi.

Ve iste uzun laftan sonra hizli cozum: Susamli zerdecalli nohut! Buzlukta her zaman haslanmis nohut bulundurdugum icin yapmasi cok kolay. Bir de bunu aksamdan hazirlayip buzdolabina koydum mu, ertesi sabah sadece isitip normalde kahvaltida yedigimiz diger seylerle (domates, salatalik, zeytin, avokado) birlikte yiyebiliyorum. Ustelik bol proteinli, bol kalsiyumlu, bol demirli, bol A vitaminli, bol B vitaminli bir tarif. Dokme demir tavaniz varsa bu tarif tam ona gore.

Susamli zerdecalli nohut

2 bardak haslanmis nohut

2 adet rendelenmis havuc

2 tatli kasigi susam

1 tatli kasigi ince dogranmis taze zencefil

1/2 tatli kasigi zerdecal

1 tatli kasigi kimyon

Istege gore tuz

Istege gore zeytinyagi

Tavada zeytinyaginda susamlari kokusu hafiften cikana kadar kavurun. Ustune zencefili, zerdecali ve kimyonu ekleyip bir dakika kadar karistirmaya devam edin. Rendelenmis havucu ve haslanmis nohutu ekleyin ve kavurmaya devam edin. Havuclar istediginiz kivama gelince atesten alin. Afiyet olsun!

Muzlu kekler

Artık oğluma sağlıklı kek yedirme sevdasından vazgeçtim. Yemiyor. Beraber yapmaktan çok zevk alıyor, kek için yanıp tutuşuyor, ama yapınca şöyle bir üstünden yalayıp, birkaç fare ısırığı alıp bırakıyor.  Ona dışarıdan alınan değil de evde yapılan sağlıklı tatlıları yedirmek için çok uğraştım. İlk önce herşeyin en sağlıklı ve besin değeri yüksek haliyle başladım: tam buğday unu, şeker yerine pekmez, az yağ, bol meyve, vs. Sonra bazı keklerin tadına bile bakmayınca tam buğday unu yerine beyaz un kullandım, pekmez yerine şeker, yağı artırdım, … sonunda da ne de olsa zaten yemediğine karar verip kekleri onun için değil de kendim için yapmaya karar verdim.  Bir gün önce internetteki bir siteden denediğim bir elamlı kek fiyaskosunun ardından en güvendiğim yemek kitabına sığındım. Evdeki aşırı olgun muzları ve kullanılmak için bekleyen buğday ruşeymini görünce tarifi hemen buldum zaten. Ona bir de pişmiş kinoa ve dövülmüş ceviz ekledim. Şeker yerine de pekmez kullandım. Sadece fırına vermeden önce tepelerine bir çimdik toz şeker serpiştirdim. Bilin bakalım ne oldu? Oğlum bunları çok beğendi :)

Muzlu-buğday ruşeymli- kinoalı- cevizli muffin

1 bardak soya sütü

1 tatlı kaşığı elma sirkesi

3 adet aşırı olgun yerli muz

1/3 bardak sıvı yağ

1/3 bardak üzüm pekmezi

1 1/3 bardak un

¾ bardak buğday ruşeymi

1 paket kabartma tozu

1 paket vanilya

½ tatlı kaşığı tuz

½ tatlı kaşığı tarçın

½ bardak dövülmüş ceviz içi

½ bardak pişmiş kinoa

Önce fırınınızı 190 ^oC’ye ayarlayın. Muffin tepsinizi hazırlayın (yağlayın veya kağıt bardakçıkları dizin).

Soya sütüne sirkeyi ekleyip karıştırın ve sütün kesilmesi için bir kenara koyun.

Muzları ezin (çatal gayet iyi iş görüyor). Üzerine sıvı yağ ve pekmezi ve en sonunda da sirkeli süt karışımını ekleyin ve karıştırın.

Unu, kabartma tozunu, vanilyayı, buğday ruşeymini, tuzu ve tarçını bir kapta birleştirip karıştırın.

Sıvı karışım ile unlu karışımı birleştirin.  Unluyu sıvıya yavaş yavaş katmayı tavsiye ediyor kitap. Ben tam tersini yaptım, biraz topakçıklı oldu ama vegan keklerde topakçıklar hiç sorun değil zaten.

Cevizleri ve kinoayı katın ve eşit dağılması için kısaca karıştırıp karışımı muffin tepsisine dökün. 12 muffin için yetip artacak harcınız olacak. Artanı yalayabilirsiniz, bu da vegan kek harçlarının bir güzelliği JHarcı yalarken muffinleri fırına vermeyi unutmayın. 20 dakika sonra, veya kokular gelmeye başlayınca, kürdan testi uygulayın. Kekin içine batırdığınız kürdan temiz çıkmalı. Ben bunları biraz uzun pişirdim, onun için biraz daha esmer tenli oldular.

Bunlar ne ile iyi gider? Bence saleple. Ama salepsiz de güzeller, ayaküstü birkaç tane yedim.

Teşekkürler Veganomicon, iyi ki varsınız İsa Chandra Moskovitz ve Terry Hope Romero! Size de afiyet olsun!

Nohutlu minik gül börekleri

Virüs mevsiminden fena halde nasibimizi aldık bu sene. Bu virüse veganlık da fayda etmedi malesef, süründürdükçe süründürdü hepimizi. Sonuçta acil destek olarak annem geldi, giderken de “Size ne yapıp bırakayım?” diye sordu. Böyle sorulunca anneme ve kayın valideme hazır cevaplarım var :) Bu defaki cevap “Nohutlu börek” oldu. Bu börekler hem çok lezzetli, hem hafif, hem de çok besleyici. En güzel tarafları da buzlukta çok iyi dayanmaları. Daha tazeyken buzluğa atıyorum birsürüsünü, sabahları çözüp kahvaltıda yiyorum, ya da işe giderken yanıma koyuyorum öylece donmuş halde, çay molasına kadar yenecek kıvama gelmiş oluyorlar.

İşte o tarif :)

Nohutlu mini gül börekleri

1 su bardağı nohut

1 küçük kuru soğan

1 tatlı kaşığı nane

3 adet yufka

Yeterince yağ ve tuz

Nohutlar haşlanır. Haşlandıktan sonra suyu süzülür, kenarda saklanır.

Nohutlar bir kabın içinde bıraz haşlama suyuyla ezilir. (Arda kalan haşlama suyula da pilav yapılır, çorba yapılır.)

Soğan zeytinyağında kavrulur, en sonunda 1 tatlı kaşığı nane eklenir. Nohutlarla karıştırılarak sıvımsı bir macun elde edilir.İsteğe göre tuz eklenir.

Yufka açılır ve bir tarafı tamamen yağlanıp pizza dilimi gibi  8’e bölünür. Dilimlerin geniş tarafına hazırlanan nohutlu içten sürülür ve biraz dağıtılır. Yufka parçası rulo şeklinde sarılıp gül haline getirilir. Yağlanmış tepsiye dizilir.

Fırına vermeden önce böreklerin üstüne soya sütü veya yağ veya sulandırılmış pekmez veya bu üçünün kombinasyonlarından oluşmuş bir karışım sürülür ki böreklerin üstü kızarsın. Susam ve çörekotu serpilir.

180-200 ^oC’de üstü kızarana kadar pişirilir.

Fırından çıkınca da çıtır börek istiyorsanız tepsi açıkta bırakılır, yumuşak börek istiyorsanız da böreklerin üstüne azıcık su serpilir ve üstüne bir bez örtülür. Sonra afiyetle yenir.

Afiyet olsun!

Mercimekli Shepherd’s Pie

Bir yemekte hayvan eti kullanmak istemediğiniz zaman en kolay ve lezzetli alternatiflerden biri mercimek. Yeşil mercimeğe kimyon, kekik ve domates salçası katıp bir de soğan ve maydanoz eklediniz mi çok yoğun proteinli ve güçlü tadı olan bir karışım elde ediyorsunuz. Bir de üstünü pataes püresiyle kaplayıp fırında tatlar birbirine geçene kadar pişirdiniz mi leziz bir yemek oluyor. Yeşil mercimeği önceden ıslatmak gerekmediği için çok hızlı oluyor yemek. Üstelik de misafir için ana yemek olabilecek kadar ağırbaşlı bir yemek. Resmini çekemeden yeniyor genelde, fırından yeni çıkmış hali çok lezzetli.

Mercimekli Shepherd’s Pie 

Mercimekli iç için

2 ölçü bardağı yeşil mercimek

1 adet orta boy soğan

2 adet orta boy havuç

1 adet yeşil biber

1 adet kırmızı biber

3 diş sarımsak

Çeyrek demet  maydanoz

1 tepeleme çorba kaşığı domates salçası

Kimyon, kekik, tuz

Patates püresi için

5-6 adet orta boy patates

1 bardak soya sütü

1 çorba kaşığı sıvı yağ

Tuz, karabiber

Yeşil mercimeği ayrı bir kapta bir taşım kaynatıp siyah suyunu süzün. (Bunu özellikle yapıyorum, gaz yapıcı etkisini alsın diye.  Ama aynı anda B vitamini de kaybediyorsunuz, o yüzden gazla sorununuz yoksa suyunu süzmeyebilirsiniz.) Yeni su ekleyip mercimekler yumuşamaya başlayana kadar pişirin. Çok yumuşamalarına gerek yok. Bu arada paptesleri de soyup haşlamaya bırakın.

Önce yağda soğanı kavurmaya başlayın, ardından da havuçları ve biberleri ekleyin. Soğanlar pembeleşince sarımsak, kimyon ve kekik ekleyip birkaç tur daha karıştırın. Salçayı ekleyip biraz kavurduktan sonra mercimekleri ekleyin ve bir bardak su ekleyin. Çok sulu bir karışım olmamalı. Maydanozları eklyip birkaç dakika pişirin. 

Ayrı bir kapta haşlanmış patatesleri ezin ve azar azar dökerek soya sütünü ekleyin, çok katı bir karışım olmasın. Sonra sıvı yağ, tuz ve az karabiber ekleyin.

Mercimekli karışımı geniş bir tepsiye veya güveç kabına yayın, üzerine de patates püresini yayın. En tepesine biraz yağ sürebilirsiniz. 

200 ^oC fırında üzeri kızarana kadar pişirin. 

Afiyet olsun!

Vegan köfteler

Vegan kişi ne yer? Bu bloga bakıp da, veganların yatıp kalkıp soya ürünü yediğini sanmayın. Soya ürünleri ülkemizde ve kültürümüzde nispeten yeni, o yüzden ben tofu ve benzerlerini içeren bolca tarif koymaya çalışıyorum bloga.  Oysa ki evde daha çok sulu yemekler ve zeytinyağlılar yeniliyor. Mercimek, nohut ve kuru fasulye evdeki temel protein kaynakları. Bulgur pilavı ve esmer pirinç pilavı da dönüşümlü olarak neredeyse her gün sofrada. Bugünlerde bu ikisine bir de kinoa ve yabani pirinç katıldı. Zeytinyağlılar da mevsim sebzesi her ne ise ondan yapılıyor. Bu kış günlerinde en sık pişenler ise pırasa ve kereviz. Bolca da ıspanak, pazı ve karalahana.

Hal böyle olunca yediklerimiz “aşırı” sağlıklıymış gibi geliyor bazen. Şöyle yağlı, kızarmış bir şeyler yesek diyorum :) Böyle zamanlarda da genellikle vegan köfte yapıyorum. İşte siyah fasulye köftesi ile başlayan vegan köfte tariflerine bir ek daha. Bu köftenin tarifi Everyday HappyHerbivore kitabını karıştırırken ortaya çıktı. Aslında kitap vegan ve yağsız tarifler içeriyor, bense utanmadan kalkıp bol yağlı bir tarif için esin kaynağı olarak kullandım kitabı. Olsun, yemek kitapları ilham vermek için varlar. 

Kinoalı, susamlı, meksika fasulyeli köfteler

¾  bardak pişmiş kinoa

1 ¾ bardak pişmiş Meksika fasulyesi

2 çorba kaşığı susam

1 tatlı kaşığı buğday nişastası

1 tatlı kaşığı mısır nişastası

1 tatlı kaşığı patates nişastası

1 çorba kaşığı un

1 tatlı kaşığı hardal

1 tatlı kaşığı domates salçası

2 tatlı kaşığı soya sosu

½ küçük soğan

Baharatlar (kimyon, kekik, kırmızı toz biber, tuz)

Tüm malzemeleri derin bir kapta birleştirin ve tatlar birbirine geçene kadar yoğurun. Karışım çok cıvık olmamalı, elinizle şekil verebiliyor olmanız lazım. Gerekirse biraz daha un ekleyin. İyice yoğurduktan sonra elinize cevizden biraz daha büyük toplar alıp elinizle şekil verin.Şekildeki gibi görünebilmeleri lazım.

Tavada arzu ettiğiniz kadar sıvı yağ ile kızartın. Bir taraflari kızarıp sertleşince spatula yardımı ile ters çevirip kızarana kadar pişirin.

Sıcak servis edin. 

Afiyet olsun!

Fırında beşamel soslu ve soya kıymalı karnıbahar

Dışarıda her yer karla kaplı.  Bebek uyuyor, abisi odasında oynuyor, ben de fırsattan istifade çay içiyorum ve elime bilgisayar almaya zaman bulabiliyorum. Bu vesileyle evi ısıtan sıcak bir kış yemeği tarifi vereyim. Beşamel sosunu önden yapabilirsiniz. 

İçindekiler:

1 adet ufak boy karnıbahar

1 adet kuru soğan

1 adet havuç

2 adet patates

1 su bardağı soya kıyması

1 çorba kaşığı domates salçası

1 tatlı kaşığı biber salçası

Zeytinyağı

Kekik, kimyon, tuz

Beşamel sos için:

2 çorba kaşığı un

Soya sütü (tercihen şekersiz olanından)

Nutritional yeast (isteğe bağlı)

Sıvı yağ

Karabiber, tuz

Yapılışı:

1. Fırını 200 ^oC’ye ayarlayın.

2. Soya kıymasını bir kaseye koyup üzerini bir-iki parmak aşacak kadar  kaynar su dökün ve 10 dakika kadar yumuşamaya bırakın.

3. Sebzeleri doğrayın. Karnıbaharı yıkayıp ceviz büyüklüğünde parçalara bölün. Tüm diğer sebzeleri doğrayın. Soğanları yemeklik, havuçları halka halka, patatesleri de büyükçe küpler şeklinde doğrmaya seviyorum bu tarif için.

4. Derin bir tencerede zeytinyağında soğanı kavurmaya başlayın. Soya kıymasının suyunu iyice sıkıp soya kıymasını ekleyin. Kekik ve kimyon ekleyin. Soğanlar hafifçe yumuşayınca havucu ve patatesi de ekleyin. Biraz daha kavurduktan sonra salçaları ekleyip kavurmaya devam edin. Karnıbaharı da ekleyip bir-iki kere çevirin. Yarım bardak sıcak su katıp tüm karışımı fırın tepsisine aktarın.

5. Beşamel sos için iki-üç kaşık sıvı yağı kızdırıp içine iki kaşık unu ekleyin ve unu kavurun. Hızlıca karıştırmaya devam ederken soya sütünü ekleyin.  Takriben iki-üç su bardağı soya sütü eklemeniz gerekecek, ama miktarı değişebilir, bunu göz kararı yapmanız gerekiyor. İçinde topak bırakmadan karıştırmaya devam edin. Sos koyulaşmaya başlayacak, dibini tutmamasına özen gösterin. Gerekirse biraz daha soya sütü ekleyin. Sos iyice kıvamlanıp pdingimsi gorünmeye başlayınca hazırdır. 

6. Beşamel sosu, fırın tepsisine yerleştirdiğiniz yemek harcının üzerine dökün ve her tarafını örtecek şekilde yayın. Fırında üzeri iyice kızarana kadar pişirin. 

Sıcak servis edin.

Afiyet olsun!

Kinoa pilavı

Kuinoa, quinoa, veya kinoa... hepsi aynı şey. Aslında hiçbiri diğerinden daha doğru değil. Kinwa, veya kinva veya kinoa diye okunduğuna göre ben kinoa diyeceğim. Ne de olsa Türkçe kelimeler yazıldıkları gibi okunuyor. Aslında İnka pirinci desek daha bile iyi olur.

Kinoa Güney Amerikalı bir tahılımsı, yani botanik olarak tahıl değil, ama tahıla çok benziyor ve tahıl gibi kullanılıyor. İnkalar döneminde çok kullanıldığı ve kutsal sayıldığı biliniyor. Ama bizim mutfağımızda pek bilinmiyor. Son zamanlarda popülerleşmeye başladı ve artık süpermarketlerde bile bulabiliyoruz. Bir de kırmızı kinoa var, umarım o da tez zamanda buralara gelir. 

Kinoa  hem bir “tam protein”, hem de bir demir, magnezyum, fosfor ve kalsiyum deposu.  Kinoali türlü çesitli tarif denedim, yine de en hoşuma gideni bu oldu. Bildiğimiz bulgur pilavının kinoali versiyonu. 

Kinoa (kuinoa) pilavi

1 su bardağı kinoa

2,5 su bardağı su

1 adet büyük soğan

1 adet büyük boy havuç

1 adet yeşil biber

1 adet kırmızı biber

1 kaşık domates salçası

Zeytinyağı (3 çorba kaşığı kadar, zevke bağlı)

Tuz

Süzgeç kullanarak kinoayı birkaç defa iyice yıkayın. Sonra tedbiren bir kere daha yıkayın.

Havucu rendeleyin, tüm diğer sebzeleri yemeklik doğrayın.

Tencerede zeytinyağı ile birlikte tüm sebzeleri kavurmaya başlayın. Soğanlar pembeleşmeye başlayınca salçayı ekleyip salça kavrulana kadar 1-2 dakika daha kavurun, gerekirse yapışmamasi için az miktarda sıcak su ekleyin.

İyice yıkanmış kinoayı ekleyin, üzerine 2,5 su bardağı sıcak su eklyin. İsteğe göre tuz atın. Pilav kaynamaya başlayana kadar yüksek ateşte tutun, kaynadıktan sonra kısık ateşe alıp pişmeye bırakın. Tüm su çekilince ve kinoaların üzerindeki beyaz şeritler iyice görünür olunca pilavınız pişmiş demektir. Altını kapatıp birkaç dakika demlenmeye bırakın.

Afiyet olsun!

* Kinoayı iyice yıkamak çok önemli. Kinoa, saponin denen bir maddeyle kaplı, ve iyice yıkanamadığı zaman pilava acımsı bir tat verir. İnce dokunmuş süzgeciniz yoksa tülbent kullanabilirsiniz, ya da, tülbent hangi devirde kaldı diyorsanız, kullanılmamış temiz bir ince çorabı imdada çağırabilirsiniz. Bu yıkama kısmını aştınız mı gerisi kolay.

* Zeytinyağı ile kavururken yağı yakmamak çok önemli. Sebzeleri kavururken gerekirse az miktarda sıcak su ekleyin.

* En sonunda bir de bir bardak önceden haşlanmış nohut eklerseniz, alın size ana yemek. Yanında bir salata ile akşam yemeğiniz hazır.

Soya ve vegan pide (veya lahmacun)

Bu aralar hamileligin son donemlerindeyim ve protein ve demir kaynakalariyla cok icli disliyim. Bunlarin basinda da soya urunleri geliyor.

Soya deyince kaslar soyle bir kalkiyor. “Biliyorsun, soya oyle yararli bir sey degil”. Ya da “GDOlu soya peynirden etten daha mi iyi?”, ya da “GDO’lu olmadigini nereden biliyorsun?” ya da “Erkekler icin cok zararli, ostrojen etkisi yapiyor.” gibi yorumlarla karsilasiyorum genelde. Nereden cikiyor bunlar? Ben televizyon izlemiyorum, gazetelerin “saglik” bolumlerini okumuyorum, herhalde orada soya bir ocu gibi gosteriliyor diye dusunuyorum. B12 icin yaptigim gibi soya icin de bir bilimsel literatur taramasi yapmak geliyor aklima, ama bunu daha once yaptim ve ne kadar mesakkatli bir is oldugunu cok iyi hatirliyorum. Cok takdir ettigim bir arastirmaci yazar olan John Robbins bunu yapip usenmeden yazmis, buradan okuyabilirsiniz. Ben, bildigim soya gerceklerini kisaca yaziyorum, takdir sizin.

1. Insanlarin tuketimi icin uretilen soya fasulyesi GDOlu degil, bunu engelleyen kanunlar var. GDOlu soya sadece hayvan yemlerinde serbest. Dunyadaki soyanin %98’i hayvan yemlerinde kullanilmak icin uretildiginden, dunyadaki soyanin cogu da GDOlu. Sonuc olarak, GDOlu soyadan korkuyorsaniz, asil hayvansal gidadan uzak durmaniz gerek. Yine de cok endiseliyseniz, paketlerin uzerinde “Genetik olarak modifiye edilmemistir” veya “Organik” ibarelerini arayin.

2. Soyanin sindirim zorlugundan veya bazi minerallerin emilimini azaltacagindan endiseleniyorsaniz (diger baklagillerde de ayni sey gecerli), fermente edilmis soya urunlerini tercih edebilirsiniz. Tempeh henuz Turkiye’de yok, ama miso kullanabilirsiniz.

3. Soyanin ostrojen etkisi yaptigi bir abarti ve konuyu anlamayan birinin kendince yorumundan kaynaklanan yanlis bir cikarim. Bunu ostrojenle ilgili bilimsel bir calisma yaparken tesadufen kesfetmistim. Soyadaki madde, aslinda ostrojene benzer bir madde, ostrojen degil, ve ostrojenden en az 50 kat daha zayif olarak ostrojen reseptorlerine baglaniyor. Ve bu, olumsuz degil, tam tersine olumlu bir etki yaratiyor. Soyanin bircok kanser turunde iyilestirici etkisi oldugu saptanmis. Ve daha sonra bunun nedeni de ortaya konmus. Ilgilenen arastirabilir. Hatta soya, kanser olusumunu onlemede bir numarali besin olarak bile gosteriliyor (bir kanser arastirmacisi tarafindan, soya ureticileri tarafindan degil. Ikinci sirada da yesil cay geliyormus).

4. Soya, bitkisel besinler arasinda en yuksek protein ve demir miktarina sahip urunlerden biri.

Bu aralar soya kiymasini da, tofuyu da, soya koftelerini ve snitzellerini de bol bol kullaniyorum. Asagidaki tarif, soya kiymasi ile neler yapabileceginize kucuk bir ornek.

 

Vegan pide veya lahmacun

1 adet ekmek hamuru (biz firindan aldik)

1 corba kasesi soya kiymasi (sicak suda 10 dk bekletilmis ve suzulmus)

1 adet sogan

½ demet maydanoz

3-4 yesil sivri biber

1 adet domates

az salca

kimyon, kekik, tuz

sivi yag

Soya kiymasi genelde kuru olarak paketlenmis halde satiliyor. Bir kase soya kiymasi elde etmek istiyorsaniz, yarim kaseden biraz fazla kuru soya kiymasina tasiyabildiginden bir parmak fazla kaynar su ekleyin. Zamanla kuru kiyma bu suyu emecek, biraz daha ilave edebilirsiniz, vicik bir kivam olmasi lazim ki kuru soya kiymasi cekebilecegi tum suyu ceksin. 10 dakika sonra fazla suyu suzun ve kiymayi elle sikarak tum suyunu cikarin. Kiyma islak olacak, ama vicik olmayacak.  Soya kiymasina tum sebze ve baharatlari katip biraz yogurun ki tatlar birbirine karissin. Sonra bu karisimi yaglanmis tavaya alip cevirerek pisirin. Yagi esirgememenizi tavsiye ediyorum, cunku soya kiymasi oldukca yagsiz bir sey.

Lahmacun yapacaksaniz hamuru parcalara boldukten sonra her parcayi yuvarlak bicimde elle veya merdaneyle ince acin. Ustune harci ekleyin.

Pide icin hamuru parcalara bolup istediginiz buyuklukte kayik seklini verin, ortasina harci yaydiktan sonra hamurun kenarlarini katlayin.  200 derecedeki firinda hamurun ustu kizarana kadar pisirin.

Ustune maydanoz, sogan, sumak koyup limon suyu sikarak afiyetle yiyin J Malesef vegan ayran tarifi veremiyorum henuz. O gunler de gelecek J (Turkiye disinda olanlar, ne kadar sansli oldugunuzu boylece anlayabilirsiniz)